تحقیقات جدید در دانشگاه اکستر (Exeter) و بریستول (Bristol) نشان داده‌اند که رژیم غذایی مکرر ممکن است منجر به افزایش وزن شود؛ چرا که مغز، رژیم غذایی را به عنوان یک قحطی کوتاه و موقت تفسیر کرده و شخص را به ذخیره چربی بیشتر برای کمبودهای احتمالی آینده ترغیب می‌کند.ممکن است این نتایج بتواند توضیحی برای این مساله باشد که افرادی با رژیم غذایی کم کالری اغلب در زمانی که رژیم ندارند، پرخوری کرده و بنابراین کاهش وزن خود را حفظ نمی‌کنند. در مقابل، افرادی که رژیم نمی‌گیرند، به این نتیجه خواهند رسید که موجودی مواد غذایی بدن کاملا قابل اعتماد بوده و دلیلی برای ذخیره چربی بالا وجود ندارد.
پژوهش مورد نظر، که در مجله فرگشت، پزشکی و بهداشت عمومی منتشر شده است، بر پایه‌ی مشاهداتی از حیواناتی چون پرندگان انجام شده است. حیوانات، به طور معمول با افزایش وزن به خطر کمبود مواد غذایی واکنش نشان می‌دهند. و به همین دلیل است که پرندگان باغی در فصل زمستان (که دانه‌ها و حشرات به سختی پیدا می‌شوند) چاق‌تر هستند.
نویسندگان این مقاله، مدل ریاضی حیوانی را مورد مطالعه قرار دادند که می‌داند مواد غذایی در حال حاضر فراوان بوده و یا محدود هستند، اما نمی‌داند که وضعیت موجود چه زمانی تغییر خواهد کرد. بنابراین، باید قبل از تصمیم گیری در مورد مقدار چاقی خود، در مورد تغییرپذیری بیاموزد. مدل مورد نظر نشان می‌دهد که اگر موجودی مواد غذایی غالبا محدود باشد (همانند زمانی که بدن در حال رژیم قرار دارد)، یک حیوان بهینه (حیوانی با یک بهترین شانس انتقال از ژن‌های خود)، باید بین کمبودهای مواد غذایی دچار اضافه وزن شود.
دکتر اندرو هیگنسون (Andrew Higginson)، مدرس ارشد روانشناسی در دانشگاه اکستر می‌گوید: “با کمال تعجب، مدل ما پیش بینی می‌کند که افزایش وزن متوسط در افراد رژیمی در واقع نسبت به کسانی که هرگز رژیم نمی‌گیرند، بیشتر خواهد بود. این اتفاق به این دلیل می‌افتد که افراد غیر رژیمی یاد می‌گیرند که موجودی مواد غذایی بدن کاملا قابل اعتماد بوده و دلیلی برای ذخیره چربی بالا وجود ندارد.”
در وضعیتی که هر روز افراد بیشتر و بیشتری به چاقی دچار می‌شوند، دانشمندان به دنبال دلایل تکاملی برای توضیح این امر هستند که چرا بسیاری از افراد به سختی در برابر پرخوری مقاومت می‌کنند.
انسان‌ها در جهانی تکامل یافته‌اند که در آن، گاهی اوقات مواد غذایی بسیار فراوان بوده و گاهی اوقات کاملا کمیاب بود. و در مورد دوم، افرادی با چربی بیشتر با احتمال بالاتری زنده می‌ماندند. امروزه، افراد مختلف ممکن است خودشان را در یک دور باطل افزایش وزن و رژیم غذایی شدید قرار دهند. این امر تنها مغز را متقاعد می‌سازد که باید چربی بیشتری ذخیره کند.
مدل طراحی شده محققان پیش بینی می‌کند که در طول یک رژیم غذایی، میل به خوردن به میزان بالایی افزایش پیدا می کند، و این نیاز با کاهش وزن تقلیل نمی‌یابد؛ چرا که مغز متقاعد می‌شود که احتمال بروز قحطی و گرسنگی بالا است.
پروفسور جان مک نامارا (Professor John McNamara)، استاد ریاضیات از دانشگاه بریستول می‌گوید: “مدل ساده ما نشان می‌دهد که افزایش وزن به این معنا نیست که فیزیولوژی افراد دچار سوء عمل بوده و یا این که آن‌ها با علاقه غیر طبیعی به شیرینی جات درگیر هستند. مغز می‌تواند عملکرد کاملا خوبی داشته باشد، اما عدم اطمینان در مورد تامین مواد غذایی منجر به بروز یک واکنش تکاملی یا فرگشتی برای افزایش وزن می‌شود.”
بنابراین، مردم چگونه باید وزن اضافی خود را کاهش دهند؟
دکتر هیگنسون می‌گوید: “بهترین روند موجود برای کاهش وزن، پیروی از یک برنامه ثابت است. پژوهش ما نشان می‌دهد که اگر همیشه تنها کمی کمتر از آنچه که باید، غذا خورده و از یک برنامه تمرینات بدنی ثابت پیروی کنید، به احتمال بیشتری (در مقایسه با پیروی از یک رژیم غذایی سخت و کم کالری) در دستیابی به یک وزن سالم و مناسب موفق خواهید بود.”
